در ایران سیاست‌ها و برنامه‌های جمعیتی بیشتر بر پویایی رشد و تعداد جمعیت متمرکز بوده و هست و کمتر به ساختارهای سنی جمعیت، تغییرات و پیامدهای آن توجه شده است. این در حالی است که با توجه به کامل شدن فرایند گذار جمعیتی، گذارهای ساختار سنی (ASTs) اکنون مهم‌ترین مسئله جمعیت و توسعه کشور محسوب می‌شوند. بر این اساس، مقاله پیش رو با استفاده از داده‌های ثبتی و سرشماری و همچنین برآوردهای جمعیتی به واکاوی گذار ساختار‌سنی جمعیت در کشور و همچنین طرح مباحث‌سیاستی پیرامون نحوه مدیریت و مهندسی اقتصادی‌-اجتماعی «فرصت طلایی پنجره جمعیتی» می‌پردازد.

از دیرباز جمعیت و رشد مطلوب آن در یک اجتماع به‌عنوان یک عامل اصلی و بسیار تأثیرگذار در امر توسعه و پیشرفت هر کشوری موردبحث و توجه قرارگرفته است. سؤال اساسی دراین‌ارتباط این است که در هر مقطعی از زمان با توجه به شرایط حاکم چه رویکردها و سیاست‌های جمعیتی می‌باید از سوی سیاستمداران اتخاذ گردد؟ به‌نحوی‌که حاصل آن حداکثر بهره‌وری جامعه باشد. بررسی حاضر باهدف بررسی انواع سیاست‌های جمعیتی موجود در دنیا و روند تغییرات جمعیتی ایران انجام‌شده است.
شیب قابل‌ملاحظة روند باروری ایران بعد از دو دهه فعالیت جدی و منسجم، در سال‌های اخیر، منجر به طرح نظریات متفاوتی از سوی مسئولین مختلف کشوری شده است که شاید ادامه سیاست کاهش جمعیت، حداقل در شرایط فعلی، صحیح نباشد و ادامه این روند ممکن است کشور را با مخاطرات جدی روبرو نماید.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان‌می‌دهد که ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و مؤلفه‌های زیرمجموعة هرکدام بر مدیریت جمعیت هر کشور تأثیر دارد و با توجه به الگو و نحوه پیشرفت و توسعه هر کشور ازنظر ابعاد مذکور دیدگاه‌های مختلفی در ارتباط باسیاست‌های جمعیتی شکل می‌گیرد؛ بنابراین تعیین سیاست‌های کلی جمعیتی مبتنی بر ابعاد مذکور در متن الگوی پیشرفت و توسعه کشور امری است که به سیاست‌های خرد جمعیتی اعم از میزان رشد، نحوه ترکیب و توزیع جمعیت در دوره های زمانی، جغرافیایی و همچنین ساختارها و طبقات اجتماعی مختلف جهت خواهد داد و منجر به عملکرد اقتضایی و پویا در این سطح خواهد شد.

هفته اول تیرماه کلیات طرح « افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت کشور» پس از اظهار نظر موافقان و مخالفان، به تصویب نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی رسید.
انتقادات و ملاحظات آشکار و عمده‌ای در خصوص این طرح وجود دارد که طی روزهای اخیر به‌کرات از سوی کارشناسان مطرح شده است. با اینحال آنچه که برای متن حاضر اهمیت دارد منطق تدوین و تصویب قوانین اینچنینی در نظام سیاست‌گذاری کشور است؛
نحوه طرح مسئله، تدوین و نگارش این طرح، مذاکرات شکل‌گرفته و در نهایت تصویب آن، فرآیندی نهادمند و امری آشنا برای کسانی است که امور مجلس را پیگیری می‌کنند، و مهم‌تر از همه به مثابة سمپتوم و نشانه‌ای معنادار، دارای ظرفیت مناسبی برای فهم و گریز به عقلانیت ناکارآمد در نظام قانون‌گذاری موجود است. اشاره به موضوع این طرح، صرفاً بهانه‌ای برای پرداختن به این امر است که در درون چه وضعیتی چنین طرحی تدوین و تصویب می‌گردد.